Współczesna branża budowlana dysponuje technikami całkowitego zabezpieczenia ścian wykopów za pomocą systemów szalunkowych. Ich wykorzystanie jest niezwykle korzystne ze względów bezpieczeństwa oraz ekonomi i czasu pracy. Fakt ten nabiera szczególnego znaczenia w przypadku gruntów charakteryzujących się ciężkimi warunkami geologicznymi oraz wodno-gruntowymi (duża sypkość czy też nawodnienie danego podłoża). Zatem przyjrzyjmy się bliżej szalunkom do wykopów, ich rodzajom oraz potencjalnym zastosowaniom.
Współczesne szalunki do wykopów dostosowane są do wszelkiego rodzaju prac oraz gruntów. Inżynierowie nadzorujący pracę mogą wybierać spośród rozwiązań lekkich, średnich oraz ciężkich (zwanych również masywnymi). Jeśli chodzi natomiast o wykorzystany materiał – wyróżnia się szalunki drewniane (najtańsze, ale jednocześnie najmniej wytrzymałe) oraz szalunki metalowe, wykonane z grubej blachy stalowej lub aluminiowej (cięższe, droższe, ale jednocześnie o wiele bardziej wytrzymałe).
W przypadku szalunków metalowych coraz częściej spotyka się gotowe systemy segmentowe oparte o płyty szalunkowe stalowe lub aluminiowe połączone ze sobą rozporami hydraulicznymi. Rozwiązania takie pozwalają zminimalizować czas potrzebny na ich rozłożenia, a tym samym zminimalizować koszty ponoszone przez inwestora. Co więcej, zastosowanie systemów segmentowych pozwala na daleko idącą indywidualizacje projektu szalowania i dostosowanie go do konkretnych parametrów danego wykopu.
Istnieje wiele czynników determinujących wybór rodzaju szalunku do wykopów. Niemniej jednak ich głębokość oraz siła naporu ścian wykupu są czynnikami determinującymi podjęcie decyzji (im grunt bardziej sypki i mniej stabilny tym potrzeba zastosowania szalunków bardziej wytrzymałych). Tym samym szalunki ciężkie znajdują zastosowanie w następujących sytuacjach inżynieryjnych:
Szalunki do wykupów ciężkie posiadają szereg plusów oraz minusów. Jeśli chodzi o pozytywy, najważniejsza wydaje się wysoka wytrzymałość tego typu deskowania, możliwość zastosowania go w najcięższych warunkach gruntowo-wodnych oraz możliwość jego montażu w postaci tak zwanych systemów segmentowych. Jeśli chodzi natomiast o minusy omawianego przez nas rozwiązania, nie można nie wspomnieć o wysokich kosztach zakupu lub wynajmu szalunków ciężkich oraz problemach logistycznych i sprzętowych podczas ich rozładunku, jak i montażu i demontażu w wykopie (szalunki ciężkie charakteryzują się dosyć wysokim ciężarem, a do ich montażu oraz demontażu wymagany jest odpowiedni sprzęt, a także wyszkolony personel techniczny).
Podsumowując, ciężko wyobrazić sobie współczesny plac budowy bez szalunków do wykopów. Ich wykorzystanie jest bardzo przydatne, a wielu przypadkach wręcz niezbędne.